AI inzetten voor maatschappelijke waarde? Begin met lef, niet met tooling

Als ik bestuurders spreek over AI, gaat het zelden over waar het daadwerkelijk om draait. Het gaat over tools, dashboards, pilots en modellen. Maar zelden over wat daarvoor nodig is: lef. Lef om processen te herzien. Lef om silo’s te doorbreken. Lef om het systeem zelf onder de loep te nemen.

Want de technologie? Die is er allang.

We hebben niet te weinig tools. We hebben te weinig richting.

Slimme mensen, vastgelopen processen

Ik kom ze overal tegen: betrokken bestuurders, beleidsmakers, strategen met visie.
Maar zodra je doorvraagt naar hoe systemen samenwerken, hoe beslissingen tot stand komen, of hoe data bijdraagt aan maatschappelijke doelen, dan wordt het stil.

Niet uit onwil: uit systeemmoeheid.

HR in z’n eigen cloud. Finance in een ander systeem. Het klantportaal ergens achter een SharePoint. Niemand die overzicht heeft. Iedereen die hard werkt.

AI kan dat niet oplossen. Tenzij je eerst de fundering legt.

Maatschappelijke waarde ontstaat in de keten

AI is geen eiland. Het werkt alleen als data door je organisatie en je keten stroomt. Dat vraagt iets anders dan nog een pilot of een nieuw algoritme.

Denk aan:

•      Zorgverleners die weer tijd krijgen voor mensen, omdat AI hen ondersteunt in administratie en signalering.

•      Netbeheerders die hun netwerk sturen op basis van realtime data, niet achteraf via rapportages.

•      Infra-beheerders die ingrijpen vóór een brug faalt, dankzij voorspellende modellen.

Geen van die voorbeelden begint bij een tool. Ze beginnen bij een goed systeem, en de lef om het anders te willen doen.

Praktisch starten met datadenken

Wat betekent dat in de praktijk? Begin klein, maar doordacht. Hier drie stappen die elke organisatie vandaag kan zetten:

1. Breng je datastructuur in kaart:  Welke bronnen zijn er? Waar zitten dubbelingen, gaten of handmatige stappen?
2. Koppel systemen slim aan elkaar: Begin met processen waar veel tijd verloren gaat, zoals administratie of logistiek.
3. Investeer in uitlegbaarheid: Bouw modellen die je kunt uitleggen aan een collega, burger of toezichthouder. Dat klinkt misschien technisch, maar het begint in principe al bij een cultuurverandering: weg van het knip-en-plakwerk, naar een omgeving waarin data als drijvende kracht fungeert.

Verantwoord veranderen

Technologie raakt mensen. En dat betekent: keuzes maken.

Bij FIDDS begeleiden we organisaties niet alleen in het ontwerpen en bouwen van slimme AI-omgevingen, maar ook in het stellen van de juiste vragen:

•           Wat willen we automatiseren, en wat niet?

•           Welke architectuurprincipes hanteren we inzake de technologie die we inzetten?

•           Hoe houden we grip op wat we bouwen?

Maatschappelijk vertrouwen begint bij uitlegbaarheid. En bij het lef om ook op ethiek het goede systeem te bouwen.

De kracht van samenwerking: van silo naar ecosysteem

En dan is er nog iets: dit gaat niet alleen over je eigen organisatie. Veel maatschappelijke vraagstukken, zorg, energie, mobiliteit, vragen om samenwerking. Een goed datamodel stopt niet bij je voordeur. Het spreekt dezelfde taal als je ketenpartners. Het zorgt dat informatie veilig en bruikbaar wordt gedeeld.

Dat vraagt om durf: om open standaarden, om data governance over domeinen heen, en om een collectieve visie. Van pakbon tot keteninzicht. Een concreet voorbeeld. De pakbon. In veel organisaties wordt die nog geprint, gescand, gemaild en overgetypt. Dat is zo 1999. Wat als je die bon digitaal koppelt aan het fysieke product, en die data automatisch door je keten laat stromen? Dan weet je zeker wat waar is, zonder overtypfouten. Dan stuur je processen aan op feiten, niet op giswerk. En belangrijker: dan benut je mensen voor waardevol werk, niet voor administratieve rompslomp.

Minder typen, meer praten

We zijn al jaren aan het zwoegen in spreadsheets. Maar mensen zijn daar niet voor gemaakt. Wat we wél goed kunnen? Vragen stellen, verbanden zien, beslissingen nemen. De toekomst van interactie met systemen is dus niet ‘vul dit formulier in’, maar: “Wat zijn de afwijkingen in mijn levering ten opzichte van vorige week?” En het systeem antwoordt. In gewone taal, met onderbouwing.

De technologie is er. Wat nog mist, is de infrastructuur eromheen.

De toekomst is geen app. Het is een omgeving.

We geloven bij FIDDS niet in “nog een tool”.
We bouwen aan leer- en werkomgevingen waarin data de motor is van je processen, AI meedraait in het hart van je organisatie, en jij zelf de regie houdt.

Onze aanpak? Plateau voor plateau.

We kijken naar wat je al hebt, waar je naartoe wilt, en wat daarvoor nodig is.
Zo bouwen we stap voor stap aan schaalbare, uitlegbare en veilige AI, met impact op de samenleving.

Dit is het moment

Als ik je één ding wil meegeven: wacht niet tot AI je inhaalt. Gebruik het als versneller van wat je wél kunt controleren: je processen, je data, je keuzes. Wil je maatschappelijke impact maken? Stop dan met pietlutten binnen silo’s. Kijk naar het grotere geheel. En durf te bouwen aan iets dat werkt. En daar helpen wij je graag bij.

Nieuwsgierig waar jouw organisatie staat? Vraag gerust een gesprek aan.

Eén gesprek. Veel inzichten.